De betekenis van foto: een (digitale) opname die je met een camera maakt. Een beeldopname! Deze hippe kunst is in 1826 uitgevonden en bestaat dus al bijna tweehonderd jaar. Tijd voor een feestje dus. Of voor een zoektocht naar zijn herkomst!
Toen foto in onze taal terechtkwam, schreven we het als photo. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de volgende zin uit 1895: ‘de kleine nam de photo uit B.’s handen’. Of wat dacht je van: ‘een photo van de omgeving’. Ook in deze context was de betekenis van foto volgens de Etymologiebank al een fotografische opname.
Officieel is foto een afkorting van photographie, dat wij sinds 1855 kennen. Dit betekende bij zijn intrede: lichtbeeld. In 1863 kwam hier de betekenis de kunst om lichtbeelden voort te brengen bij. Photographie fungeerde oorspronkelijk als synoniem van foto, maar is inmiddels verouderd. Met fotografie bedoelen we tegenwoordig de kunst van het foto’s maken.
Waarom we een foto vroeger ook wel een lichtbeeld noemden? Dat komt omdat er voor het maken van een foto (zon)licht nodig is. Bij het ontstaan van fotografie hadden camera’s een belichtingstijd van tientallen minuten (en soms zelfs uren) nodig.
Leuk feitje: Het synoniem kiekje is vernoemd naar fotograaf Israël David Kiek, een Nederlandse fotograaf uit de 19e eeuw. Zijn potretfoto’s van studenten waren beroemd (of berucht?) vanwege hun matige kwaliteit. Een ‘kiekje’ was in Nederland dus een foto van matige kwaliteit!
Etymologie achter foto
De etymologie van foto brengt ons dus bij photographie. Dit is volgens het Etymologisch Woordenboek officieel een leenwoord uit het Frans. Hier zeiden ze photographie (lichtbeeld) al in 1834: slechts acht jaar na de maak van de allereerste foto. Deze wetenschappelijke term bestaat uit twee Griekse woorden phōs (licht) en gráphein (inkrassen, schrijven, afbeelden). Het afbeelden van licht!

Het is geen wonder dat fotografie een leenwoord uit het Frans is: de officiële maker van de allereerste foto in 1826, Joseph Nicéphore Niépce, komt uit Frankrijk. Hij noemde zijn uitvinding destijds echter heliografie. Dit betekent: schrijven met de zon. Het lichtelement zat er dus altijd al in!
Nog een leuk feitje: Het concept voor het fototoestel bestaat al millennia. Het fundament voor de camera obscura (zoals het beestje vroeger heette) was al bekend bij de oude Grieken en Chinezen. Deze werkten als een projector: je kon door middel van een kast, spiegel en lens afbeeldingen op de muur laten zien!
Meer etymologievoer: de flinterdunne betekenis achter film
Wist je dat… we mensen vroeger ook computers noemden?