Animatie associëren we tegenwoordig vooral met de techniek die beweging creëert door het afspelen van verschillende stilstaande beelden. De animatiefilm! Maar iedereen die wel eens in een camping is geweest, weet dat animatie ook kan staan voor activiteiten ter ontspanning. Waar komt dit illustere woord vandaan en waarom zijn we het gaan associëren met films?
Animatie is volgens het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands voor het eerst in 1657 vastgelegd. Animatie betekent in die tijd iets totaal anders: het staat dan voor het animeren of aanmoediging. Twee eeuwen later stond het zelfs voor bezieling, levendigheid of drukte. Het duurt nog tot 1984 totdat de Van Dale schrijft over de animatiefilm; een klei-, poppen-, of tekenfilm. In 1992 komt hier ook computeranimatie en het tegenwoordige animatie bij.
Dat de betekenis van animatie aan het eind van de 20e eeuw zo’n grote sprong maakte, heeft alles te maken met de opkomst van de animatiefilm. In het Engels noemden ze dit sinds 1912 een animation; een productie van bewegende tekeningen. En toen deze vorm van entertainment steeds populairder werd, namen wij dit woord en zijn bijbehorende betekenis over!
Leuk feitje: Ook voor de tekenfilm was de mens al bezig met animatie! Er waren bijvoorbeeld lampen die al ronddraaiend een verhaal vertelden (deze heetten met een mooi woord Zoötropen). Of wat dacht je van een mannetje laten lopen door heel snel in een schrift te bladeren?
De etymologie van animatie
Oorspronkelijk betekent animatie dus ‘aanmoediging’. Het komt van het werkwoord animeren dat wij tegen het einde van de Middeleeuwen (rond 1400) overnamen van het Franse animer. Toen betekende het bezielen of leven geven. Best wel een definitie die je voor je ziet bij een animatieteam tegenover een groep jonge kinderen, niet?
De etymologie van animatie gaat echter helemaal terug op het Latijnse werkwoord animātiō: het inblazen van leven. Oorspronkelijk stond animatie dus letterlijk voor het inblazen van een nieuw leven! Animātiō is namelijk verwant aan het woord animus (geest, ziel).
Nu snap je ook waarom we het woord animatie gebruiken om een tekenfilm te beschrijven: je blaast namelijk letterlijk leven in een tekening!
Nog een leuk feitje: Ook animo (list, zin of opgewektheid) stamt af van ditzelfde animus. ‘Is er animo voor?’ betekent dus eigenlijk: is er iemand die hier zin in heeft?
Meer etymologievoer: Creatief; betekenis en etymologie
Wist je dat… film oorspronkelijk komt van het Oudfriese woord voor vel of vlies?