Ons land gaat al honderden jaren onder de naam Nederland. Maar waarom heten wij eigenlijk zo? Of beter gezegd: waar komt de naam Nederland vandaan?
Nederland is ontstaan als als een aardrijkskundige term. Het is een samenstelling van neder (neerwaarts of laag) en land (natie). De naam betekent letterlijk: laaggelegen land of laagland.
De naam heeft enerzijds te maken met ons laaggelegen gebied, en anderzijds met de hogere omliggende delen waar de rivier De Rijn doorheen stroomt.
De eerste keer dat dit gebied zo vastgelegd werd, was in 1275. De geestelijke Berthold van Regensburg verwees toen naar ons gebied als Niderlande. De term werd gebruikt om het contrast met het hoger gelegen Duitse Rijnland te beschrijven. Dat had de naam Oberlant (opper- of bovenland).
Van Regensburg was geen trendsetter: de Romeinen beschreven hun Nederlandse grondgebied als Germania Inferior, het lagere Germanië. Ook hier refereert het naar de laag gelegen positie van ons land ten opzichte van het hoger gelegen deel van de Rijn, wat destijds Germania Superior heette.
Vanaf 1588 omarmden we de naam in onze eerste eigen natie: De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Ook andere landen in Europa noemden ons zo: in de 15e eeuw zeiden de Fransen al Les Pays-Bas en de Italianen Paesi Bassi (lage landen), terwijl ze in Zweden Nederländerna zeiden. De Duitsers hielden Niderlanden aan.
Hoe heette Nederland door de jaren heen?
Voor 1588 was dit gebied doorgaans onderdeel van een groter koninkrijk, en waren de grenzen niet hetzelfde als bij het huidige Nederland. Die zijn pas vanaf 1830 ontstaan.
De namen van ons gebied in vogelvlucht (jaartallen kunnen iets afwijken):
ca. 50 v.Chr – 297: Germania Inferior (Romeinse Rijk), Frisii (Germaanse gedeelte)
297 – 476: Germania Secunda (Romeinse Rijk), Frisii (Germaanse gedeelte)
481 – ca. 887 – Frankische Rijk (veroverd op Romeinse Rijk)
843 – ca. 928 – Midden Francië / Rijk van Lotharius (Nazaten van Karel de Grote)
928 – 1190 – Hertogdom Lotharingen (Opgedeeld in Neder- en Opper-Lotharingen)
1384 – 1482: Bourgondische Nederlanden (Bourgondische Tijd)
1482 – 1588: Habsburgse Nederlanden (Nederland was hier nog geen eenheidsstaat)
1588 – 1795: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (Noordelijke Nederlanden)
1585 – 1794: Spaanse Nederlanden, Oostenrijkse Nederlanden (Zuidelijke Nederlanden)
1794 – 1813: Bataafse Republiek, Koninkrijk Holland (Franse tijd)
1815 – 1830: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (België en Nederland waren hier samen)
1830 – nu: Koninkrijk der Nederlanden (huidig)
Leuk feitje: Ook Vlaanderen was tegen het einde van de Middeleeuwen een veelgebruikte (geografische) term om Nederland te beschrijven. Spanjaarden, Italianen en Engelsen noemden ons gebied pars pro toto, Flandes, Fiandre of Flanders. De definitie? Overstroomd gebied.
Meer leesvoer: de drassige betekenis achter dorp
Wist je dat… desalniettemin eigenlijk een verbastering is van een andere samenstelling?