Holland is een van oudsher een populaire manier om ons kikkerlandje te beschrijven. Maar: waar komt de naam Holland eigenlijk vandaan? Doe wat oranjes aan en ontdek diens boeiende etymologie.
Holland komt van Holtlant, een samenstelling van ‘holt’ (hout) en ‘lant’ (gebied). Holtlant komt al sinds de 10e eeuw in onze taal voor, en werd in eerste instantie waarschijnlijk gebruikt om een nederzetting in een bebost gebied bij Leiden te beschrijven. Holland staat dus officieel voor Houtland of Houtgebied.
De naam is waarschijnlijk gebruikelijk geworden doordat de bewoners de streek een eigen, lokale, identiteit wilden geven. Hiervoor was het onderdeel van een veel groter gebied, Frisia.
In 1061 was Holdland al een graafschap, bestuurd door Florentius comes Holdlandensis (Floris, graaf van Holland). Ruim honderd jaar later verviel de -d en de associatie met hout, en kwam het gebied bekend te staan als Hollant. In eerste instantie bedoelde men hier de Rijnstreek bij Leiden mee, maar in de jaren daarna zou het alleen maar groter en belangrijker worden.
Leuk feitje: Holland wordt niet alleen in naam met Nederlands geassocieerd: de dialecten die ze in Noord- en Zuid-Holland spraken, zijn geëvolueerd tot wat nu onze taal is!
Waarom associëren we Holland zo met Nederland?
Holland wordt vaak in één adem met ‘Nederland‘ gebruikt – door mensen uit het buitenland, maar ook door onszelf. Eigenlijk best gek, want buiten Noord- en Zuid-Holland hebben andere gebieden nooit deze naam gehad.
Toch zijn de redenen erachter best logisch:
- In de Tachtigjarige oorlog had Holland (samen met Friesland) een belangrijke aandeel in het verzet tegen Spanjaarden. Dit leidde uiteindelijk in 1588 tot de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, waarin het gewest Holland een leidende rol speelde.
- Amsterdam en Rotterdam waren de machtigste handelsplaatsen in Nederland – en lagen beide in Holland. In De Gouden Eeuw, toen wij overal ter wereld waren, zeiden scheepsvaarders daarom dat ze uit Holland kwamen om die macht aan te duiden (iets wat overigens ook gemakkelijker te zeggen is dan United Republic of the Seven Netherlands).
- Eeuwenlang was er geen onderscheid was tussen Zuid- en Noord-Holland. Dit onderscheid kwam pas in 1840, om hun nog altijd voortdurende dominantie te verminderen. Vele honderden jaren lang werd dit gebied dus Holland genoemd.
- Wij zijn het zelf gaan omarmen. Niet alleen naar de buitenwereld toe in de vorm van tulpen of typische Hollandse klederdracht, maar ook in eigen televisieprogramma’s en in de voetbalwereld (Hup Holland Hup).
Over de gehele wereld, maar ook in veel gebieden in het zuiden van Nederland zelf, zoals Noord-Brabant en Limburg, noemt men hierdoor het westen van Nederland nog altijd simpelweg Holland.
Als je maar onthoud dat je dan in feite dus houtland zegt!
Wist je dat…
…de oudste zin uit de Nederlandse taal niet Hebban olla vogala is?
…gezellig een verbastering is van gezel (kameraad)?