Het land België bestaat officieel pas sinds 1830, maar het woord zelf is al veel, veel ouder. Waar komt de naam België eigenlijk vandaan? Doe een dikke klodder mayo op uwen patatten en ontdek diens etymologie.
België stamt af van het Latijnse Belgica. Dit is de naam die Julius Caesar rond 52 voor Christus gaf aan een gebied wat het zuiden van Nederland, het noorden van Frankrijk en het huidige België omvatte.
Hier woonden volgens hem de Belgae of Belges. Of beter gezegd: de mensen die zich kwaad maakten.
De naam gaat waarschijnlijk terug op de Indo-Europese wortel belg (opzwellen, boos). In zijn boek Commentarrii de bello Gallico (Commentaren over de Gallische oorlog) beschrijft Caesar dat de volkeren in dat gebied om het minste of geringste oorlog met elkaar voeren. De naam Gallia Belgica is gekozen om dat te representeren.
De naam België door de geschiedenis heen
De naam België zou altijd door de geschiedenis blijven doorschemeren. Belgica (of Belgium) zou tot de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648) als synoniem voor de Nederlanden gebruikt worden, het gebied dat toen Nederland, België en het noorden van Frankrijk omvatte.
Ook na de oorlog hield de naam aan: de Zuidelijke Nederlanden (onder Spaans gezag) Belgium Regium, terwijl het onafhankelijke Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Belgium Foederatum was. En toen de kolonie Nieuw-Nederland in het huidige New York werd gesticht, was diens officiële Latijnse benaming Nova Belgica of Novum Belgium. Cool hé?
Toch had de Tachtigjarige Oorlog de eerste zaadjes al geplant voor wat nu België is. Het noorden had een eigen staat gevormd, terwijl het zuiden eerst onder Spaans en later Oostenrijks bewind was. Hierdoor werden de verschillen tussen de gebieden steeds groter.
Leuk feitje: Er wordt ook gedacht dat België misschien komt van het Gallische woord belo, wat schitterend betekend. In dat geval zou België staan voor schitterende mensen of schitterend land.
En zo kon het voorkomen dat de naam België in het zuiden meer en meer gebruikt, vooral door het Franstalige gedeelte. Dit blijkt bijvoorbeeld ook uit de Brabantse Omwenteling van 1790, een revolutie van de Zuidelijke Nederlanden tegen het Oostenrijkse gezag. In dat jaar werd er kortstondig een staat gevormd, die in het Frans les États belgiques uni heette.
De opstand liet volgens geschiedschrijvers echter zien dat de Zuidelijke Nederlanden op zoek waren naar een échte eigen identiteit. Niet de Nederlanden, maar België, Belgen spraken Frans, Nederlands, Waals en waren katholiek. En het was dan helemaal niet zo gek dat ze zich in 1830, vijftien jaar nadat de landen weer één waren, zich al onafhankelijk maakten van Nederland.
België was officieel geboren – al was het er al die tijd stiekem al.
Wist je dat…
…de naam Nederland te maken heeft met rivier De Rijn?
…de betekenis van (uit)vogelen verschilt tussen Nederland en België?