Hoofdafbeelding bij Wat is de etymologie van heks?

Wat is de etymologie van heks?

Ah, magie. Toch zijn de associaties met heks traditioneel gezien wat minder magisch. Waar komt dit woord eigenlijk vandaan? Pak je bezemsteel en ontdek de etymologie van heks.

Heks komt sinds de 13e eeuw voor in de Nederlandse taal als hagetisse, en al sinds de 9e eeuw in het Duits als hagazussa. Het woord kent zijn oorsprong in de Proto-Germaanse woorden Hacche  (zich voortplanten) en tysja of tös (elf, meisje). Oorspronkelijk staat heks dus voor iets als sekstovenares.

Dit zou verklaren waarom men een heks al sinds oudsher met losbandigheid associeerde, en veelal met ontbloot lichaam op schilderijen wordt getoond.

Leuk feitje: Er is ook een lievere, maar iets minder aannemelijke verklaring voor de herkomst. Het haga in hagetisse zou dan staan voor omheining of haag. Heks is dan een bostovenares.

We verbasterden hagetisse later als hexe en uiteindelijk heks. Tot de zestiende eeuw had heks echter niet de overhand. We gebruikten tovererse, kol (nu weet je ook waarom de Donald Duck het altijd wel eens toverkol gebruikt)en kwade vrouw meer om deze personen te beschrijven.

De grootschalige heksenvervolging na de Middeleeuwen, is een van de voornaamste redenen waarom er zoveel negatieve associaties rondom hekserij heerst.

Meer leesvoer: Waar komt het woord sprookje vandaan?
Wist je dat… nachtmerrie oorspronkelijk staat voor nachtspook?