Het spelen van een goede game is misschien wel het mooiste tijdverdrijf dat er is. De hedendaagse betekenis van videospel: een gespeeld spelletje op een daartoe geprogrammeerde computer. Het is echter aan Pong te danken dat we dit woord gebruiken.
Laten we echter bij het begin beginnen. Want stiekem is de betekenis achter het woord videospel best gecompliceerd (én minstens zo interessant). Daarom is dit artikel opgebouwd uit drie delen:
1. Videospel; de letterlijke betekenis
2. Pong en de introductie van het woord videospel
3. Technologische ontwikkelingen zorgden voor een nieuwe betekenis
1. Videospel; de letterlijke betekenis
Videospel is een samengesteld woord, bestaande uit video en spel. Video verwijst naar de techniek om bewegende beelden als een elektronisch signaal weer te geven. Oorspronkelijk komt deze term uit het Latijn, waar het letterlijk ‘ik zie’ betekent. Spel aan de andere kant, is door de jaren heen echter weinig veranderd. Ook rond het jaar 1000 stond dit in het oudnederlands al voor ‘bezigheid als ontspanning’. Leuk detail: dit schreef men toen als spil.
Videospel kun je dus letterlijk vertalen als een ontspannende bezigheid die je kunt zien. Nu is dat natuurlijk een gekke definitie, want ook Monopoly of Mens-Erger-Je-Niet of tikkertje is perfect zichtbaar voor onze ogen. Daarom moeten we voor de échte etymologie van videospel kijken naar het eerste spelletje dat videospel (video game) genoemd werd: Pong.
2. Pong en de introductie van woord videospel
Laten we voor de etymologie van videospel even een ritje in de tijdmachine maken naar 1972. Dit was het jaar dat het legendarische spelbedrijf Atari ‘Pong’ uitbracht. Pong is het allereerste videospelletje dat wereldwijd faam vergaarde. Het concept is oersimpel, maar oh zo effectief: je speelt feitelijk een virtueel potje tennis, waarbij jouw racket gepresenteerd werd door een bewegend balkje.
Destijds wist men echter nog niet zo goed hoe ze zoiets moest noemen. Amerikanen noemden het spelletje TV Game, electronic ping pong game, video skill game of simpelweg ‘game’. Een jaar later (1973, dus!) dook de term video game voor het eerst op in de Engelse taal.
Leuk feitje: Zelfs voor Pong werden er al videogames gemaakt. De allereerste die publiek gedemonstreerd werd, was Bertie the Brain in 1950, een virtuele variant van boter, kaas en eieren.
Van videosignaal naar videospel
Dat video game bleef hangen, kwam deels door marketingtechnische redenen (het bekt wat fijner dan TV Game), maar ook door zijn initiële, lekker technische, betekenis.
Vroeger speelde je Pong op een grote arcadekast, met zo’n lekker dik, ouderwets televisiescherm erin. Die televisies van weleer kregen hun beeld door middel van een zogenoemde kathodestraalbuis (ook wel CRT genoemd). Officieel mocht iets zich in 1973 alleen een video game noemen als er door het desbetreffende product een videosignaal gestuurd werd naar zo’n kathodestraalbuis, waardoor er een gerasterd beeld werd gecreëerd.
Weet je nog de naam voor die techniek om bewegende beelden als een elektronisch signaal weer te geven? Video! Eigenlijk is een videospel dus een spel met bewegende beelden.
Nog een leuk feitje: De CRT-buis is trouwens de reden dat we vandaag de dag beeldbuis nog kennen als synoniem voor televisie. Ook televisies kregen hun signalen vroeger namelijk op deze manier!
3. Technologische ontwikkelingen zorgen voor nieuwe betekenis
Dat die initiële betekenis super specifieke betekenis van videospel uit 1973 geen stand hield, heeft meerdere reden. Ten eerste omdat de televisies en computers tegenwoordig van andere ingewikkelde zaken gebruiken maken dan kathodestraalbuizen. Daarnaast kun je ze tegenwoordig ook spelen op iPads, rekenmachines, telefoons en nog veel meer apparaten. De derde reden? Niet elke game hoeft bewegende beelden te hebben! In de jaren ’80 waren zogenaamde text adventures heel populair: spellen waarbij het verloop enkel met woorden werd beschreven. Jij als speler leverde input als ‘open’ of ‘go left’ via tekstuele commando’s.
Tegenwoordig betekent videospel dus een gespeeld spelletje op een daartoe geprogrammeerde computer. Het woord computerspel, een synoniem die in Nederland veel populairder is, is daarom stiekem een stuk logischer. Maar ook een stuk saaier, vind je niet?
Dit vind je misschien ook leuk
De rekenkundige betekenis achter computer
Waar komt het woord Pokémon vandaan?